MIDI, elektronik cihazların kendi aralarından senkron sağlamasını ve veri alışverişini yapmasına olanak veren standart bir protokoltür. MIDI, ilk defa 1982 yılında yapılan NAMM ( National Association of Music Merchants ) fuarında tanıtılmış, Sequential Circuits firmasının önderliğinde diğer synthsizer firmalarının da desteği ile yaklaşık 1 sene içinde düm dünyada stardart olmuş bir arabirimdir.
"Musical Instruments Digital Interface" kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş olan bu kelime, o tarihten itibaren tüm müzisyenlerin dikkatini çekmiş ve bugün stüdyolar, hatta evinde kayıt yapan amatör müzisyenler tarafından da kullanılan bir iletişim protokolü haline gelmiştir.
MIDI protokolünde ses ve media transferi olmaz! MIDI, sadece cihazlar arası iletişimi sağlayan elektronik bir protokolüdür. Daha basitçe bir anlatımla, evinizdeki 2 bilgisayar arasındaki veri transteri ethernet kablosu ile yapılabilir, 2 adet synth arasındaki transfer ise Midi ile yapılmaktadır. Fiziksel Midi bağlantı elemanı, aşağıda gösterildiği gibi 5 pin'li Din5 180° adı verilen bir sokettir.
Resme tıklayabilirsiniz.
MIDI aracılığı ile tüm notalar elektriksel işaretler (sinyal) olarak yollanabilir. Her cihazın kendine özgü bir MIDI kodu vardır, bu kod sayesinde kandisine gelen özel verileri işleyebilir. Müzikteki her notanın MIDI'sel olarak bir karşılığı vardır. Böylece MIDI mesajları ile cihazların hangi notaları ne zaman ve nasıl çalacağı belirlenebilir. MIDI sayesinde bilgisayarlar müzik dünyasında daha fazla yaygınlaşmıştır.
MIDI'nin belki de en büyük avantajı, kullanıcıya gerçek zamanlı bir kontrole olanak sunmasıdır. MIDI iletimlerinde farklı enstrumanlar farklı kanallara kayıt edilmektedir ve 4-bit'lik kanal bilgileri mevcuttur. Her kablo 16 adet kanal taşılabilir.
Sequencer
Bir parça üzerindeki kontroller, tempo ve MIDI verilerini kaydeden program veya yazılımlara verilen isimdir. Tıpkı Cubase gibi kanal kayıt mantığı ile çalışıyor, yani tüm enstrumanlar ayrı kanallar üzerinde kayıt edilir. Sequencer üzerinde ufak LCD ekran ile stand-alone ( Tek başına çalışabilen ünite ) cihazlar veya synth içine entegre edilmiş özellik ve kanal olarak sınırlı modüller yerine, günümüzde yazılımlar Sequencer görevini üstlenmiştir. Bilinen en popüler Sequencer yazılımı elbette Cubase'dir. Elbette Protools, Logic ve Nuendo da bu konuda oldukça ün sahibi yazılımlardır.
Yukarıda resmi gösterilen sokette, aslında 1 ve 3 numaralı pin'ler kullanım dışıdır. Bu pinlerin bulunma sebebi ileriki bir tarihde olabilecek gelişmelerdir, konektör üzerinde 4 numara 5 Voltluk bir akım taşır, 5 numara ise MIDI mesajını taşıyan tek uçtur.
Her MIDI kablosu 16 kanal taşıyabilmektedir, ayrıca günümüzde MIDI mesajlaşması bazi modern cihazlarda USB aracılığıyla da yapılabilmektedir.
MIDI Bağlantıları
MIDI IN
Bu bağlantı elemanı mesajların cihaza gelmesini sağlamaktadır. Yani bir cihaza gönderdiğiniz komut, MIDI IN'den geçerek cihaza gelir ve cihaz üzerindeki o ses çalılabilir, tempo değişikliği vs yapılabilir
MIDI OUT
MIDI IN portunun tam tersine mantıkla çalışmaktadır. Örneğin 2 Cihaz MIDI IN / MIDI OUT olarak bağlantığında, biri üzerinde bir ses çaldığımızda 2.cihaz üzerindeki ses olarak alabiliriz.
MIDI THRU
MIDI IN portu üzerindeki bilgileri başka bir MIDI cihazına göndermek için kullanılmaktadır. Örneğin az önce bahsettiğim 2 cihaza 3. bir cihaz bağlamak için MIDI THRU portu kullanılır, dolayısıyla ilk cihaz master diğer iki cihaz da slave olarak tanımlanır.
Yandaki resim gibi birçok bağlantı konfigürasyonları mevcuttur. Daisy Chain gibi, 1 adet master ve sonsuz adet slave olmak üzere, ilk cihazın THRU çıkışından ikinci cihazın IN, ikinci cihazın THRU çıkışından üçüncü cihazın IN ve üçüncü cihazın THRU çıkışından dördüncü cihazın IN girişi şeklinde kompleks bağlantılar da mevcuttur. Bu tarz Daisy Chain bağlantıları gecikmelere sebebiyet verebilmektedir, bu tarz birden çok MIDI cihazlarının kullanımında çoklu çıkışa sahip MIDI arabirimleri önerilmektedir. Nette birçok bağlantı şekillerine ulaşabilirsiniz.
MIDI Enstrumanları
MIDI enstrumanları arasında en çok yaygın olan tuşlu enstrumanlardır. Birçok synthsizer'da sadece klavye ve sesler bulunabilir. Workstation adı verilen ürünlerde ise bunlarla beraber sequencer da bulunur. Bilgisayarlarda Sequencer ile çalışmak daha kolay olduğundan artık müzik çalışmalarında donanımsal Sequencer fazla tercih edilmemektedir. Ayrıca günümüzde donanımsal sampler yerine yazılımsal sample özelliği MIDI enstrumanlarında görülmektedir.
Ayrıca gitarlar için de özel manyetik takviyesiyle gitarların synth olarak kullanıldığı da bilinmektedir. Bateri için de trigger adı verilen cihazlar kullanılarak sesler MIDI verisine çevrilebilmektedir.
General MIDI
GM, synthsizerlar için 1990'larda tasarlarmış standart bir MIDI enstruman setidir. Bir cihazın GM uyumlu olabilmesi için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir.
Yukarıdaki yazıyı MIDI hakkında bilgi almak isteyen arkadaşlar için hazırladım, ben de bilmediğim birçok şeyi bu sayede öğrenmiş oldum. Eklemek istedikleriniz varsa yazıyı editleyebilirim, yanlış olduğunu düşündüğünüz bir bölüm varsa tekrar araştırabilirim.
Yararlanılan Kaynaklar: compel.com.tr, harmony-central.com, Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri, en.wikipedia.org
"Musical Instruments Digital Interface" kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş olan bu kelime, o tarihten itibaren tüm müzisyenlerin dikkatini çekmiş ve bugün stüdyolar, hatta evinde kayıt yapan amatör müzisyenler tarafından da kullanılan bir iletişim protokolü haline gelmiştir.
MIDI protokolünde ses ve media transferi olmaz! MIDI, sadece cihazlar arası iletişimi sağlayan elektronik bir protokolüdür. Daha basitçe bir anlatımla, evinizdeki 2 bilgisayar arasındaki veri transteri ethernet kablosu ile yapılabilir, 2 adet synth arasındaki transfer ise Midi ile yapılmaktadır. Fiziksel Midi bağlantı elemanı, aşağıda gösterildiği gibi 5 pin'li Din5 180° adı verilen bir sokettir.
Resme tıklayabilirsiniz.
MIDI aracılığı ile tüm notalar elektriksel işaretler (sinyal) olarak yollanabilir. Her cihazın kendine özgü bir MIDI kodu vardır, bu kod sayesinde kandisine gelen özel verileri işleyebilir. Müzikteki her notanın MIDI'sel olarak bir karşılığı vardır. Böylece MIDI mesajları ile cihazların hangi notaları ne zaman ve nasıl çalacağı belirlenebilir. MIDI sayesinde bilgisayarlar müzik dünyasında daha fazla yaygınlaşmıştır.
MIDI'nin belki de en büyük avantajı, kullanıcıya gerçek zamanlı bir kontrole olanak sunmasıdır. MIDI iletimlerinde farklı enstrumanlar farklı kanallara kayıt edilmektedir ve 4-bit'lik kanal bilgileri mevcuttur. Her kablo 16 adet kanal taşılabilir.
Sequencer
Bir parça üzerindeki kontroller, tempo ve MIDI verilerini kaydeden program veya yazılımlara verilen isimdir. Tıpkı Cubase gibi kanal kayıt mantığı ile çalışıyor, yani tüm enstrumanlar ayrı kanallar üzerinde kayıt edilir. Sequencer üzerinde ufak LCD ekran ile stand-alone ( Tek başına çalışabilen ünite ) cihazlar veya synth içine entegre edilmiş özellik ve kanal olarak sınırlı modüller yerine, günümüzde yazılımlar Sequencer görevini üstlenmiştir. Bilinen en popüler Sequencer yazılımı elbette Cubase'dir. Elbette Protools, Logic ve Nuendo da bu konuda oldukça ün sahibi yazılımlardır.
Yukarıda resmi gösterilen sokette, aslında 1 ve 3 numaralı pin'ler kullanım dışıdır. Bu pinlerin bulunma sebebi ileriki bir tarihde olabilecek gelişmelerdir, konektör üzerinde 4 numara 5 Voltluk bir akım taşır, 5 numara ise MIDI mesajını taşıyan tek uçtur.
Her MIDI kablosu 16 kanal taşıyabilmektedir, ayrıca günümüzde MIDI mesajlaşması bazi modern cihazlarda USB aracılığıyla da yapılabilmektedir.
MIDI Bağlantıları
MIDI IN
Bu bağlantı elemanı mesajların cihaza gelmesini sağlamaktadır. Yani bir cihaza gönderdiğiniz komut, MIDI IN'den geçerek cihaza gelir ve cihaz üzerindeki o ses çalılabilir, tempo değişikliği vs yapılabilir
MIDI OUT
MIDI IN portunun tam tersine mantıkla çalışmaktadır. Örneğin 2 Cihaz MIDI IN / MIDI OUT olarak bağlantığında, biri üzerinde bir ses çaldığımızda 2.cihaz üzerindeki ses olarak alabiliriz.
MIDI THRU
MIDI IN portu üzerindeki bilgileri başka bir MIDI cihazına göndermek için kullanılmaktadır. Örneğin az önce bahsettiğim 2 cihaza 3. bir cihaz bağlamak için MIDI THRU portu kullanılır, dolayısıyla ilk cihaz master diğer iki cihaz da slave olarak tanımlanır.
Yandaki resim gibi birçok bağlantı konfigürasyonları mevcuttur. Daisy Chain gibi, 1 adet master ve sonsuz adet slave olmak üzere, ilk cihazın THRU çıkışından ikinci cihazın IN, ikinci cihazın THRU çıkışından üçüncü cihazın IN ve üçüncü cihazın THRU çıkışından dördüncü cihazın IN girişi şeklinde kompleks bağlantılar da mevcuttur. Bu tarz Daisy Chain bağlantıları gecikmelere sebebiyet verebilmektedir, bu tarz birden çok MIDI cihazlarının kullanımında çoklu çıkışa sahip MIDI arabirimleri önerilmektedir. Nette birçok bağlantı şekillerine ulaşabilirsiniz.
MIDI Enstrumanları
MIDI enstrumanları arasında en çok yaygın olan tuşlu enstrumanlardır. Birçok synthsizer'da sadece klavye ve sesler bulunabilir. Workstation adı verilen ürünlerde ise bunlarla beraber sequencer da bulunur. Bilgisayarlarda Sequencer ile çalışmak daha kolay olduğundan artık müzik çalışmalarında donanımsal Sequencer fazla tercih edilmemektedir. Ayrıca günümüzde donanımsal sampler yerine yazılımsal sample özelliği MIDI enstrumanlarında görülmektedir.
Ayrıca gitarlar için de özel manyetik takviyesiyle gitarların synth olarak kullanıldığı da bilinmektedir. Bateri için de trigger adı verilen cihazlar kullanılarak sesler MIDI verisine çevrilebilmektedir.
General MIDI
GM, synthsizerlar için 1990'larda tasarlarmış standart bir MIDI enstruman setidir. Bir cihazın GM uyumlu olabilmesi için aşağıdaki şartları yerine getirmesi gerekmektedir.
- Modülasyon, Ses, Pan, Expression, Sustain Pedal, tüm kontrolleri sıfırlama ve notes off
- Channel Pressure ve Pitch pend
- 16 Kanal MIDI özelliği
- Vurmalı çalgılar için 10 numaralı kanala sahip olmalı
- Multitimbral olmalı(aynı anda birden fazla kanaldan veri alınıp farklı sesler elde edilmesi)
- 24 Ses polyphony özelliği
- Middle C, 60 numaralı notaya ayarlanmalıdır.
- 128 Adet enstrüman preset bulunmalıdır. Bu presetlerin de bir sırası olmalıdır, bu sırayı görmek için TIKLAYINIZ
Yukarıdaki yazıyı MIDI hakkında bilgi almak isteyen arkadaşlar için hazırladım, ben de bilmediğim birçok şeyi bu sayede öğrenmiş oldum. Eklemek istedikleriniz varsa yazıyı editleyebilirim, yanlış olduğunu düşündüğünüz bir bölüm varsa tekrar araştırabilirim.
Yararlanılan Kaynaklar: compel.com.tr, harmony-central.com, Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri, en.wikipedia.org
Yorum